نقش قدرت تفکیک dem در استخراج خصوصیات فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز غرب مازندران

حوزه های آبخیز بعنوان یک مجموعه پیچیده نیاز به بررسی و تجزیه و تحلیل دارند. شناخت این مقوله یک اصل مهم در مدیریت جامع و ایجاد توسعه پایدار می باشد. برای بررسی دقیق ویژگی آبخیزها ناگزیر به استفاده از مدل رقومی ارتفاعی است که با روشی مناسب و با خطای کمتر تهیه شده باشد، این امر نیز در شناخت بهتر خصوصیات فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی آبخیزها کمک می نماید. مساله مهمی که باید مطرح شود این است که با تغییر در قدرت تفکیک مدلهای رقومی ارتفاعی، مقادیر مربوط به این ویژگیها به چه صورتی تغییر پیدا می کند. تحقیق حاضر هم به بررسی میزان تاثیرتغییرات قدرت تفکیک مدلهای رقومی در بررسی ویژگیهای هیدرولوژیکی و فیزیوگرافی در حوزه های آبخیز غرب مازندران پرداخته است. نرم افزارهایی که در انجام این مطالعه استفاده شدند؛ بصورت یک مجموعه مرتبط به هم می باشند که داده های خروجی یکدیگر را مورد استفاده قرار می دهند تا در نهایت به نتایج دلخواه در این تحقیق منتج شوند. ابتدا مدل های رقومی ارتفاعی با قدرت تفکیک 10 متر در نرم افزار pci geomaticaاز طریق الگوریتم نزدیک ترین همسایه ها درونیابی شده و مدلهایی با قدرت تفکیک (100،20،30،40،50،80 ) متر از آن تهیه شده است. بعد از رقومی شدن، مدلها وارد نرم افزار surfer و بصورت جداول x,y,z با فرمت csvتبدیل شدند. سپس وارد نرم افزارarc gis گردیدند. در نهایت با تبدیل فرمت مدلها به asciiوارد نرم افزار tas شدند و عوارض فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی استخراج شد. سپس اثر قدرت تفکیک مدلهای رقومی ارتفاعی بر ویژگیهای فیزیوگرافی نظیر ارتفاع، شیب، پروفیل طولی وعرضی، شاخص رطوبت و عوارض هیدرلوژیکی مانند تعداد شبکه آبراهه ها، نسبت انشعاب، تراکم زهکشی، میانگین طول آبراهه ها و ... مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل با استفاده از آزمون t در سطح اطمینان 95% مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر حداکثر مربوط به ارتفاع و شیب با افزایش اندازه سلول رو به کاهش و مقادیر حداقل افزایش یافت. میزان انحنای سطحی، پروفیل طولی و عرضی، با افزایش اندازه سلول کاهش یافت. اما بالعکس این پارامترها، میزان شاخص رطوبت، با افزایش اندازه سلول افزایش یافته است. میانگین ظرفیت انتقال رسوب با افزایش اندازه سلول، کاهش یافته است. در مورد ویژگیهای هیدرولوژیکی هم با افزایش اندازه سلول در مدلهای رقومی ارتفاعی، تعداد آبراهه ها در درجات مختلف، تعداد درجات آبراهه ها و میزان تراکم زهکشی نیز کاهش می یابد. نسبت انشعاب، میانگین طول آبراهه ها و شیب آبراهه با کاهش قدرت تفکیک دارای نوسان هستند. تغییرات پروفیل عرضی نشان داد که مدل رقومی 40 متر، بعنوان مدل بهینه برای حوزه آبخیز مورد نظر انتخاب شد که می تواند با حداقل قدرت تفکیک، نتایج مناسبی را نشان بدهد. این تحقیق می تواند نتایجی مفید برای کمی سازی اثرات تغییر قدرت تفکیک مدلهای رقومی بر ویژگیهای فیزیوگرافی و هیدرولوژیکی حوزه های آبخیز داشته باشد.